‘Krab achter je oren’ deel 22: De basis van werkwoord spelling  2: -DE of –TE?

Als vervolg op vorige week, ga ik nu in op de spelling van ´zwakke´ werkwoorden in de verleden tijd.

Zwakke werkwoorden zijn woorden die in de verleden tijd bijna hetzelfde blijven, maar waar –de of –te achter komt in de verleden tijd.

(Ezelsbruggetje: Sterke werkwoorden hebben de kracht om te veranderen: loop- liep, word- werd, kijk- keek, lees-las, zit-zat, enzovoort).

Ik spaar (nu = tegenwoordige tijd).

Ik/hij/zij/ naam:  spaarde (vroeger = verleden tijd).

wij spaarden

Tegenwoordige tijd:             Verleden tijd enkelvoud:              Verleden tijd meervoud:

Ik typ                                        Ik/hij/zij/ naam:   typte                  Wij/Zij:  typten

Ik solliciteer                          Ik/hij/zij/naam:  solliciteerde        Wij/zij solliciteerden

Hoe weet je nu of het –de of –te is?

Daarvoor gebruik je het ezelsbruggetje van ’t K(o)fsch(i)p. De klinkers tellen niet mee. Wel de letter X en je klank J. Jaren lang hoorde ik van deze regel, maar wist de toepassing niet. Daarom geef ik je nog een ezelsbruggetje mee:  het is ’t Kofschip.  Dus komt de letter voor in deze regel gaat het woord eindigen op -TE.

Belangrijk is om te starten met het hele werkwoord. Bij het hele werkwoord haal je –en eraf: Ik laat je  voorbeelden zien met elke letter uit ’t Kofschip:

– Praten- prat : de laatste letter is een T. Deze komt voor in ’t kofschip. Verleden tijd wordt: ik praatte.

– Plakken – plakk: de laatste letter is de K. Deze komt voor in ’t kofschip. Verleden tijd wordt: ik plakte.

– Blaffen- blaff: de laatste letter is de F. Deze komt voor in ’t Kofschip. Verleden tijd wordt: ik blafte.

– Kussen- Kuss: de laatste letter is de S. Deze komt voor in ’t Kofschip. Verleden tijd wordt: ik kuste.

– Lachen- lach: de laatste klank is de CH. Deze komt voor in ’t Kofschip. Verleden tijd wordt: ik lachte.

– Meppen- mepp: de laatste letter is de P. Deze komt voor in ’t Kofschip. Verleden tijd wordt: ik mepte.

– Faxen- fax: de laatste letter is de X. Deze hoort bij ’t Kofschip. Verleden tijd wordt: ik faxte.

Bij de laatste klank van douchen, racen, relaxen, roetsjen,  brunchen, finishen, enz. Moet je uitgaan van de S-klank die in ’t Kofschip zit. Dus de verleden tijd wordt: douchte, racete, relaxte, roetsjte, brunchte, finishte.

Bij laatste letters die niet in ’t Kofschip voorkomen én alle klinkers komt dus –DE achter het werkwoord in de verleden tijd. Een paar voorbeelden:

Bloeien- bloei:  de laatste letter is een i. Deze komt niet voor in ’t kofschip, want de klinkers tellen niet mee! Verleden tijd wordt: bloeide.

Luisteren- luister: de laatste letter is de R. Deze komt niet voor in ’t kofschip. Verleden tijd wordt: Luisterde.

Tekenen- teken: de laatste letter is de N. Deze komt niet voor in ’t kofschip. Verleden tjid wordt: tekende.

In het Nederlands komt er nooit een V of Z aan het einde van een woord. Dus let bij deze regel goed op! Daarom moet je beginnen met het hele werkwoord en daar –en afhalen.

Een paar voorbeelden waar je je niet in moet vergissen:

Beloven- belov. ( Niet de ik-vorm beloof!). De laatste letter is de V. Deze komt niet voor in ´t kofschip. Verleden tijd wordt dus beloofde.

Verhuizen- verhuiz. (Niet de ik-vorm verhuis!). De laatste letter is de Z. Deze komt niet voor in ’t kofschip. Verleden tijd wordt dus verhuisde.

Begrenzen- begrenz. (Niet de ik-vorm begrens!). De laatste letter is de Z. Deze komt niet voor in ’t kofschip. Verleden tijd wordt dus begrensde.

Bonzen- bonz. (Niet de ik-vorm bons!). De laatste letter is de Z. Deze komt niet voor in ’t kofschip. Verleden tijd wordt dus bonsde.

Erven- erv. (Niet de ik-vorm erf!). De laatste letter is de V. Deze komt niet voor in ’t kofschip. Verleden tijd wordt dus erfde.

Volgende week meer over het voltooid deelwoord.

Heb je een vraag over spelling of schrijven? Neem dan gerust contact op via de contactpagina. Hier mag je je ook aanmelden voor Nieuws& Tips. Dan krijg je 1x per week een mailtje.

Tot volgende week!

Hartelijke groet,

Marjan

 

 

 

 

“Krab achter je oren” deel 14: Overeenkomsten tussen jou en miljonairs?

Iedereen kent ze. Ze zijn beroemd geworden door hun uitvindingen, doorzettingsvermogen en charisma.

Kunstenaars zoals Leonardo DaVinci en Pablo Picasso.

Uitvinders zoals Albert Einstein en Graham Bell (telefoon).

Politici zoals Winston Churchill, John F. Kennedy.

Muzikanten zoals John Lennon, W.A. Mozart, Robbie Williams.

Technici zoals Wubbo Ockels, Steve Jobs, Bill Gates.

Beroemde tv persoonlijkheden zoals: Jamie Oliver, Whoopie Goldberg, Tom Cruise.

Wat hebben zij gemeen?

Ze zijn of waren allemaal dyslectisch. Toch hebben zij doorgezet en hebben hun ideeën de wereld in gebracht. De meesten hebben hier ook een aardig bedrag aan overgehouden. Ze hebben hun tijd gestoken in waar ze GOED in zijn.

“Je kunt dys­lexie als een probleem beschouwen, maar als je bedenkt dat onder miljonairs verhoudingsgewijs vier keer zoveel dyslectici voorkomen, zo blijkt uit onderzoek, dan is het uit het oogpunt van financieel succes reëler om te beargumenteren dat dyslexie een kans is”.  Bron: Berthold Gunster in Huh?! De techniek van het omdenken, pag. 228.

Op de website Werk en dyslexie .nl worden de volgende eigenschappen van dyslectici benoemd. Doordat dyslectici conceptuele denkers zijn, zijn zij goed in:

  • kunnen improviseren;
  • kritisch kunnen denken;
  • een sterke intuïtie;
  • veel ideeën hebben en innovatief zijn;
  • vooruit kunnen zien en denken;
  • goed overzicht hebben;
  • oorzaak en gevolg kunnen zien;
  • een goede neus voor kansen hebben;
  • hooggevoelig zijn: aanvoelen wat er gebeuren gaat, of wat er onder de oppervlakte speelt;
  • snel oplossingen zien voor complexe problemen;
  • problemen of situaties van verschillende kanten kunnen bekijken;
  • sterk beeldend vermogen;
  • creatief zijn;
  • goed ruimtelijk inzicht;
  • gevoelig voor sfeer, kleur en schoonheid;
  • goed kunnen improviseren;
  • goed kunnen netwerken;
  • meerdere taken tegelijk kunnen uitoefenen.

Prachtig toch?

Misschien ben jij dyslectisch of is schrijven niet jouw favoriete bezigheid.

Met al jouw mooie eigenschappen is het toch niet erg om hulp in te schakelen bij het schrijven?

 

MarjanSchrijft, zodat jij tijd hebt voor waar je GOED in bent!

Klik hier om te lezen waar Marjan je bij kan helpen.

Hartelijke groet,

Marjan

Klik hier voor Contact of aanmelden voor nieuws & Tips.